شهر و شهر نشینی پیش از اسلام
شهر نشینی در ایران پیش از ظهور اسلام، به عنوان یک پدیده اجتماعی و فرهنگی، دارای تاریخچه‌ای غنی و پر از تحولات بوده است. در این دوران، شهرها نه تنها مراکز اقتصادی بودند بلکه به عنوان کانون‌های فرهنگی، سیاسی و مذهبی نیز شناخته می‌شدند.
شهرهای بزرگ مانند تیسفون، همدان و شیراز، به عنوان مراکز اصلی حکومت‌ها و امپراطوری‌ها اهمیت ویژه‌ای داشتند. این شهرها، با وجود دیوارهای مستحکم و بازارهای پررونق، محل تبادل کالا و فرهنگ بودند.
زندگی شهری در این دوره، با ویژگی‌های خاص خود همراه بود. مردم در کنار هم زندگی می‌کردند و با تشکیل نهادهای اجتماعی، از جمله بازارها، مساجد و مدارس، به فعالیت‌های اقتصادی، مذهبی و آموزشی می‌پرداختند.
شهرهای ایران با معماری زیبا، شامل باغ‌ها، کاخ‌ها و معابد، نمادهایی از هنر و فرهنگ آن زمان به شمار می‌رفتند. بافت شهری نیز به گونه‌ای طراحی شده بود که فضای کافی برای زندگی، تجارت و امور اجتماعی فراهم کند.
در نهایت، شهر نشینی پیش از اسلام، به ویژه تحت تاثیر فرهنگ‌های مختلف، از جمله هخامنشیان و ساسانیان، موجب شکل‌گیری هویت و فرهنگ ایرانی شد. این تحولات، زمینه‌ساز تغییرات عمده‌ای در دوره اسلامی گردید و تأثیرات آن تا به امروز ادامه دارد.
